ЗРМ За Рулём
За рулём Сэтгүүл

Монгол Улсын жолооны анхны дүрэм

2018 оны 2 сарын 212018-02-21

11fc7edf-4710-4667-9795-a81d92f56432,01-01.jpg.jpg

1920-д оны эхэн үе. Монголчууд хэдийнээ авто машин гэгч төмөр хүлэгтэй танилцаад, унаагаа болгосон байв. Түүгээр ч зогсохгүй Нийслэл хүрээний чимэг болсон цөөн хэдэн чийчаан удаа дараалан осол гаргаад амжив. 

Харин иргэн Цогбадрах Цэргийн яамны жолооч Сыциковыг автомашинаар хэт хурдтай явж байгаад хүүг нь дайрч гэмтээснээс болж анхны гомдол гаргаж 845 янчаан нэхэмжлэн хохирлоо барагдуулах хүсэлтэй байгаагаа Шүүх явдлын яаманд мэдүүлжээ. Тухайн үед үүнтэй холбоотой шүүх эрх зүйн тогтолцоо байгаагүй тул Шүүх явдлын яам уг хэргийг нэлээн удааж байж эцэст нь автомашины хөдөлгөөнийг журамлах шаардлагатай гэж үзэв. Ингээд үүнээс хойш Шүүх явдлын яам аливаа автомашины хөдөлгөөнийг журамлах, ялангуяа хурд хязгаарлах талаар дүрэм тогтоолгох хүсэлтийг Засгийн газарт уламжилснаар 1925 оны 5 дугаар сарын 22-ны өдөр Засгийн газрын 18 дугаар хурлаар “Аливаа гал усны уурын хүчээр явах тэрэг зэргийг БНМАУ-ын хязгаарын дотор хэрхэн хэрэглэхийн түр дүрэм” нэртэй 21-н зүйл бүхий манай улсын анхны Замын хөдөлгөөний дүрмийг батлан гаргаж байж.

c02dd863-65c9-46bf-91a7-67a7beb6e7fc,10421507_561988397275254_7385396601555710090_n.png.jpg

Тухайн үед манай улсад Америк болон барууны автомашинууд зонхилж байсан учир автомашины хурдыг миль/цаг-аар илэрхийлдэг байжээ. Энд өгүүлсэн 10 миль/цаг нь ойролцоогоор 16 км/цаг юм. Өөрөөр хэлбэл Шүүх явдлын яамнаас автомашины хурдны зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээг цагт 16 км-ээс хэтрүүлэхгүйгээр тогтоож, холбогдох дүрмийг боловсруулан баталж мөрдүүлэх саналыг тус 18 дугаар хурал болохоос өмнө Засгийн газарт тавьж байсан ажээ. Засгийн газраас тэрхүү саналыг сайшаан дэмжиж, дүрмийн төсөл боловсруулах ажлыг холбогдох газруудад даалгасан байна. Уг даалгавар амжилттай хэрэгжиж дүрмийн төслийг 21 зүйлтэйгээр төлөвлөн зохиосныг Шүүх таслах зөвлөлийн хурлаар хянан хэлэлцсэнийхээ дараа Шүүх явдлын яамнаас Засгийн газрын хуралдаанд оруулан батлагдсан байна.

Өнөөгийн бидний нэрлэж заншсан “автомашин”-ыг тухайн үед “Гал усны уурын хүчээр явдаг тэрэг” буюу товчоор “Уурын тэрэг” гэж нэрлэдэг байсан бөгөөд энэ нэр томъёог тэр үеийн баримт бичгүүдэд түгээмэл хэрэглэдэг байжээ.

Харин албан хэллэгт “Уурын тэрэг” гэсэн нэр томъёог 1940-өөд он хүртэл хэрэглэж байсан байх ба үүнээс хойш “Тэрэг хөсөг”, “Оньсон тэрэг”, “Машина хөсөг”, “Автомобиль”, “Авто техник”, “Авто хөсөг” гэх мэтээр нэрлэж байгаад 1970-аад оноос “Автомашин” гэсэн нэр томъёог өргөнөөр хэрэглэх болжээ. Үүнээс гадна “Зам тээвэр”, “Зам тээврийн осол”, “Замын хөдөлгөөн”, “Тээврийн хэрэгсэл” гэх мэт өнөөгийн бидний хэрэглэж заншсан олон нэр томъёонууд эхэн үеийн баримт бичгүүдэд огт байхгүй байна.

Анхны замын хөдөлгөөний дүрмийн нэрнээс харахад “Замын хөдөлгөөнийг журамлан зохицуулах” баримт бичиг гэхээс илүү “Автомашиныг хэрхэн яаж хэрэглэх тухай” зааварчилгаа гэж ойлгогдохоор тусгасан нь “Замын хөдөлгөөн” гэсэн нэр томъёог хэрэглэдэггүй, ийм ойлголт ч байхгүй байсантай холбоотой юм.

Санал болгох

"Бахархалгүй" Монгол

Дахин нэг аавын хүү эх орныхоо манаанд яваад эргэж ирсэнгүй.  Зэвсэгт хүчний 326 дугаар ангид алба хааж байсан 21 настай цэрэг амь насаа алдсан хэрэг гарсан нь олон нийтийг бухимдуулж байна.

1 сарын өмнө
Хотын мартагдсан төслүүд "амилах" боломж нь БОНД

Жилээс жилд иргэдийнхээ ачааллыг дийлэхээ больж буй нийслэл хот   дэлхийн жишигт хүрэхийн тулд   мөнгөний амин чухал урсгалтай болох шаардлагатай нүүр тулж байна. Ингэхийн тулд хот санхүүгийн хувьд эрсдэлгүй бие даах нь чухал.

3 сарын өмнө
Гамшиг Туркээр дуусахгүй

Дэлхий нийтийг цочирдуулсан энэ байгалийн гамшиг бидэнд ч бас нүүрлэхийг үгүйсгэхгүй. Магадгүй энэ нь маш том сануулга болсон гэдгийг салбарын сайд ч бас хэллээ.

5 сарын өмнө
Нэр дэвшигчдийн ясыг нь цайтал шалгах хугацааг бидэнд өг

УИХ-ын 126 гишүүнтэй байх, 78-ыг нь тойргоос, 48-ыг нь намын жагсаалтаас сонгох Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг баталж, Ерөнхийлөгч гарын үсэг зурснаар Төрийн мэдээлэл сэтгүүлд хэвлэгдлээ. Өөрөөр хэлбэл, Үндсэн хуулийн өөрчлөлт Үндсэн хуулийн нэг хэсэг болж хүчин төгөлдөр боллоо. Ирэх 2024 оны сонгуулийн санал хураалтыг хуульд заасанчлан зургадугаар сарын 17-28-ны ажлын өдөр товлож таарна. Санал авах өдрөөс жилийн өмнө Сонгуулийг хуулийг өөрчилж болдоггүй тул УИХ ирэх долоо хоногт УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулийг өөрчлөх нь ээ.

6 сарын өмнө