Доржсүрэнгийн Болдбаатар
Хятад судлаач, орчуулагч

Буяны тарга гэж байдаг уу

6
2018 оны 4 сарын 92018-04-09

Манай Монголчууд эртнээс нааш нас тогтсон хүн буюу дундаас дээш насныхны мах мярааг "Буяны тарга" хэмээн нэрийдэх нь буй. Амьдрал дээр тийм "Буяны таргатай" хүмүүс бас ч гэж тэгтэл уруу дорой яваад байдаг нь тэр болгон харагддаггүй билээ.

Саяхан нэлээд хэд хоног Хятад улсад ажлаар явж байх зуур сонин дээрээс нэг өгүүлэл уншсан нь "Буяны тарга" гэдэг ойлголтыг хөндсөн нь бас ч бодууштай зүйл мэт санагдав.

Тэр өгүүлэл дээр бичсэнээс үзвэл дундаас дээш насныхан хэвийн жингээс 7-10 кг-аар илүү мах мяраатай байвал тэр хэрээр хүч тамираа хадгалж, өвчин эмгэг тусах магадлал буурдаг гэнэ. Бас бидний ихэд тээршаадаг өөх нь дунд насныхны хувьд олон талын хамгаалалтын үүрэгтэй байдаг ажээ.

Харин эсрэгээр дунд болон түүнээс дээш насныхны хувьд мах мариатай тэмцэж, насандаа зохиогүй биеийн хэт ачаалал өгөх нь тамир тэнхээ муудахаас эхлээд цөөнгүй сөрөг нөлөөтэйг уг өгүүлэлд онцлосон байна лээ.

Өөх тосны хэрэглээг бараг зуун хувь хориглохыг уриалах болсон өрнөдийн нийгэмд зөнөх зэрэг сэтгэцийн олон төрлийн өвчин бусад бүс нутгаас илүү тархацтай байгаа тухай өгүүлэлд бичсэнийг үзээд шар тос, өрөм, сүүл зэрэг байгалийн тослог бүтээгдхүүнийг зохистой хэрэглэж ирсэн өвөг дээдсийнхээ "цөлх хар ухааныг" дотроо биширч л байлаа.

Би дээхнэ оруулсан нэг бичлэгтээ нүд сонсгол муудах нь дунд болон өтөл настай хүмүүсийн тархины ачааллыг бууруулж, тэр хэрээр хэвийн ажиллагааг нь хамгаалж байгаа байгалийн зохилдлогоот үзэгдэл байдаг тухай эрдэмтдийн судалгааны үр дүнгийн талаар бичиж байсан. Бас шүд унах, муудах ч гэсэн дээрх утгаар авч үзвэл хоолоо тааруулж ходоодоо хамгаал хэмээх байгаль эхийн маань сануулга байж болох талтай байх нь.

Энэ удаа дундаас дээш насныханд зохих хэмжээний мах мариа суудаг нь бас л нэг байгалийн зохилдлогоо байж болох талаар гадаадын хэвлэл дээр уншсан зүйлийн санааг товч базаж хүргэв. Та бүхэн өөр өөрсдийн авах гээхийн ухаанаар хандана буй за.

Санал болгох

Мажоритар 76-г хөдөлгөхгүй гэхэд мандатын хуваарийг өөрчлөх хэрэгтэй

Намууд жагсаалтад бичигдсэн улстөрчдөөрөө гоёж өрсөлдөх үү, эсвэл намыг нь дугуйлахад дотор нь хөгийн намтартай улстөрчдийг нуух уу гэдэг дахиад тусдаа. Ямартай ч нийгмийн бүх талын төлөөлөл, ажил мэргэжил, насын бүлэг, хүйсийн тэгш оролцоог хангасан жагсаалт байна гэдгийг аль аль намууд амлаад байгаа.

2 өдрийн өмнө
40 удаагийн зөвлөгөөний үр дүн хаана байна?

Засгийн газрын хэрэгжүүлж буй  “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын тулгуур зорилтуудын нэг нь Аж үйлдвэрийн сэргэлт. Гэвч  өнөөдрийг хүртэл “мөрөөдлийн жагсаалт” хэвээр байгаа нь нууц биш.

3 өдрийн өмнө
Сангуудын цуврал ба Цуврал уулзалтууд

“Төрөөс төрсөн тэрбумтан” гэдэг нэршил хэвлэлийн хуудаснаас арчигдаад овоо хэдэн жил өнгөрсөн. Энэ нэршил сэргэжээ. Мэдээлэлд ойр байдаг төр засгийн дарга нар төрийн өмчит компаниуд, Засгийн газрын тусгай сангуудаас яасан их тоншоо вэ. Концесс, тендер, хувьчлал, давуу боломж, хөнгөлөлттэй зээл, урамшууллыг “томчууд” л авч. Энэ идээ бээрийг илчлэх ажил “нам-төр-сэтгүүлч-жиргээч” гэсэн “төр-хувийн хэвшлийн түншлэл”-ийн хүрээнд өрнөж байна. Засгийн газар 25 тусгай сангийнхаа дөнгөж есийнх нь үүцийг задлахад ийм байна. Бусад сан, төрийн өмчит компанийн мэдээллийг “шилэн ажиллагаа” гэдгийг хүрээнд Н.Учрал сайдаар дамжуулан дэлгэх байх. Гэхдээ энэ засаг, энэ төр шүгэлдэх төдийхнөөр “хулгайчтай тэмцдэг” имижээр УИХ-ын сонгуульд оролцох нь иргэдийн хүссэн үр дүн бас биш.

8 өдрийн өмнө
Тойрогтоо очсон гишүүдийг дахиад загнавал яах вэ

Х.Баттулга шиг УИХ-аар хэлэлцүүлж чадсан тохиолдол 2008-2019 онд долоон удаа байгуулсан ажлын хэсгээс гарч байсангүй. Сүүлийн алхам, хоёр удаагийн сонгуульд үнэмлэхүй ялсан МАН-ын дангаар байгуулсан Засгийн газраас 2023 онд гарч ирсэн нь энэ.

14 өдрийн өмнө