Доржсүрэнгийн Болдбаатар
Хятад судлаач, орчуулагч

Мартахыг мартаж болохгүй

1
2019 оны 7 сарын 172019-07-17
Мартахыг мартаж болохгүй

"Мартахыг мартуулна" гэсэн уриатай сургалт нэг хэсэг гадуур зарлагдаад түүнд чамгүй олон эцэг эхчүүд хүүхдээ аваачиж өгөөд байх шиг. Амьхандаа үр хүүхдийнхээ мартамхай муу занг засах гэсэндээ л тэгдэг байлгүй дээ. Үнэндээ «Мартах» гэдэг тархины хамгийн нарийн үйлдэл, бидний тархи оюуныг гадны хэрэгтэй хэрэггүй мэдээллээс цэвэрлэж байдаг тустай зүйл байдаг ажгуу. Хэрвээ хүн мартдаггүй байсан бол сайндаа л арван нас хүрээд үхнэ гэдгийг эрдэмтэд тогтоожээ. 

Ер нь энэ мэт байгалийн жам ёсны үзэгдэлд хатуу ширүүн, муйхар аргаар хандах нь төдийлөн зохистой хэрэг биш юм. Би байгалийн жам, насны эрхээр хараа муудаж байгаадаа баярладаг. Учир нь хараа муудсанаар тархины ачааллыг багасгаж тэр хэрээр тархи оюуныг хамгаалж байгаа ач тустай үйлдэл гэдгийг эрдэмтэд бас тогтоосон болохоор тэр. Энэ утгаар яваандаа сонсгол муудсан ч гэсэн би учиргүй шаналахгүй хэвийн сэтгэлзүйгээр л хандахыг хичээнэ. 

Нас ахиж байгаа хүнд шүд унах нь ч гэсэн бас л нэг ходоод гэдсийг хамгаалж байгаа байгалийн зохилдлогоот үзэгдэл болох нь та бүхэнд аяндаа ойлгогдоод ирэх байх аа. Муу нэртэй луу данстай ханиад томуу хүртэл хүний биед тустай өвчин гэдэг шүү. Ханиад тусахын хэрээр бие махбодод хорт хавдрын эс үржихээс сэргийлдэг эсрэг биет үүсэж байдаг гэнэм. Тийм болохоор нас бие гүйцсэн хүн жилдээ 2-3 удаа ханиад тусаж байх нь хэвийн бөгөөд ашигтай үзэгдэл байдаг гэнэ лээ. Харин 2-3 жилийн турш ханиад томуу халдахгүй байвал шинжилгээнд орчихвол зүгээр хэмээн саяхан гадаадын хэвлэл дээрээс уншсан туршлагаа та бүхэнтэйгээ хуваалцая. 

Манай зарим шинэ оюутан надаас «Багш аа! Үзсэн үгсээ мартаад байх юм. Яадаг билээ?» гэж асуух нь бий. Түүний хариуд би «Хэн чамайг битгий март гэсэн юм бэ? Уйлсаар уйлсаар хүн болдог. Майлсаар майлсаар мал болдог. Мартсаар мартсаар хэл сурдаг бус уу?» гэж хэлээд орхидог. Хоёр долоо хоногийн дараачаас эхлэн тэр асуулт дахин дуулдахаа больдог нь миний олонтоо дурдсан хэвийн сэтгэлзүй гээч зүйл үүссэн хэрэг юм байлгүй дээ.

Санал болгох

Мажоритар 76-г хөдөлгөхгүй гэхэд мандатын хуваарийг өөрчлөх хэрэгтэй

Намууд жагсаалтад бичигдсэн улстөрчдөөрөө гоёж өрсөлдөх үү, эсвэл намыг нь дугуйлахад дотор нь хөгийн намтартай улстөрчдийг нуух уу гэдэг дахиад тусдаа. Ямартай ч нийгмийн бүх талын төлөөлөл, ажил мэргэжил, насын бүлэг, хүйсийн тэгш оролцоог хангасан жагсаалт байна гэдгийг аль аль намууд амлаад байгаа.

2 өдрийн өмнө
40 удаагийн зөвлөгөөний үр дүн хаана байна?

Засгийн газрын хэрэгжүүлж буй  “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын тулгуур зорилтуудын нэг нь Аж үйлдвэрийн сэргэлт. Гэвч  өнөөдрийг хүртэл “мөрөөдлийн жагсаалт” хэвээр байгаа нь нууц биш.

3 өдрийн өмнө
Сангуудын цуврал ба Цуврал уулзалтууд

“Төрөөс төрсөн тэрбумтан” гэдэг нэршил хэвлэлийн хуудаснаас арчигдаад овоо хэдэн жил өнгөрсөн. Энэ нэршил сэргэжээ. Мэдээлэлд ойр байдаг төр засгийн дарга нар төрийн өмчит компаниуд, Засгийн газрын тусгай сангуудаас яасан их тоншоо вэ. Концесс, тендер, хувьчлал, давуу боломж, хөнгөлөлттэй зээл, урамшууллыг “томчууд” л авч. Энэ идээ бээрийг илчлэх ажил “нам-төр-сэтгүүлч-жиргээч” гэсэн “төр-хувийн хэвшлийн түншлэл”-ийн хүрээнд өрнөж байна. Засгийн газар 25 тусгай сангийнхаа дөнгөж есийнх нь үүцийг задлахад ийм байна. Бусад сан, төрийн өмчит компанийн мэдээллийг “шилэн ажиллагаа” гэдгийг хүрээнд Н.Учрал сайдаар дамжуулан дэлгэх байх. Гэхдээ энэ засаг, энэ төр шүгэлдэх төдийхнөөр “хулгайчтай тэмцдэг” имижээр УИХ-ын сонгуульд оролцох нь иргэдийн хүссэн үр дүн бас биш.

8 өдрийн өмнө
Тойрогтоо очсон гишүүдийг дахиад загнавал яах вэ

Х.Баттулга шиг УИХ-аар хэлэлцүүлж чадсан тохиолдол 2008-2019 онд долоон удаа байгуулсан ажлын хэсгээс гарч байсангүй. Сүүлийн алхам, хоёр удаагийн сонгуульд үнэмлэхүй ялсан МАН-ын дангаар байгуулсан Засгийн газраас 2023 онд гарч ирсэн нь энэ.

14 өдрийн өмнө