Физикийн салбарын Нобелийн шагналтнууд тодорлоо

2022 оны 10 сарын 52022-10-05
Физикийн салбарын Нобелийн шагналтнууд тодорлоо

Энэ оны Физикийн салбарын Нобелийн шагналын эздээр квант механикийн чиглэлээр судалгаа хийсэн Францын эрдэмтэн Ален Аспет, Америкийн физикч Жон Клаузер, Австрийн эрдэмтэн Антон Зейлингер нар тодорлоо.

Тэдэнд “Беллийн тэнцэтгэл бишийн зөрчлийг нотолсон сүлэлдсэн фотонууд бүхий туршилт хийснийх нь төлөө, мөн квант мэдээлэл зүйг хөгжүүлэхэд оруулсан хувь нэмрийг нь үнэлж" энэхүү нэр хүндтэй шагналыг олголоо гэж Шведийн эзэн хааны академийн Нобелийн хороо мэдэгджээ.

Жон Клаузер физикч Жон Беллийн санааг дэлгэрүүлж хөгжүүлсэн юм. Жон Белл квант-механикийн тогтолцооны төлөвийг тайлбарласан далд параметрүүд байгааг нотлох эсвэл үгүйсгэх хэд хэдэн туршилт хийх боломжтойг харуулжээ. Клаузер туршилтаараа Беллийн тэнцэтгэл биш (теорем) зөрчигдөж байгааг харуулсан бөгөөд энэ нь квант механикийг далд параметрүүдийг ашигласан онолоор сольж болохгүй гэсэн үг юм.

Ален Аспет нь Клаузерын туршилтын дараа үлдсэн далд параметрүүдийн оршин байх боломжтой зарим цоорхойг хааж, эх үүсвэрээс гарахаас өмнө сүлэлдсэн хос фотон дээр хэмжилтийн болзошгүй нөлөөллөөс сэргийлжээ.

Харин Антон Зейлингер сүлэлдсэн хос фотоныг хэрхэн ашиглаж болохыг судалж эхэлжээ. Түүний судалгааны баг квант төлөвийг нэг бөөмөөс нөгөө бөөм рүү хол зайд шилжүүлэх боломжтой квант телепортац хэмээх үзэгдлийг харуулсан байна. 

Өнгөрсөн онд Америкийн эрдэмтэн Сюкуро Манабе, Германы физикч Клаус Хассельман, Италийн эрдэмтэн Жоржио Паризи нар Физикийн салбарын шагналыг хүртсэн билээ. 

Италийн эрдэмтэн "атомоос гараг хүртэл физикийн систем дэх эмх замбараагүй байдал, хэлбэлзэл хэрхэн харилцан үйлчлэлцдэгийг нээснийхээ төлөө” хүртсэн бол Америк, Германы эрдэмтдэд “дэлхийн уур амьсгалын физик загварчлал, хувилбарын тоон дүн шинжилгээ, дэлхийн дулаарлын найдвартай урьдчилсан таамаглал гаргасных нь төлөө" энэхүү шагналыг олгожээ.

Санал болгох

Япон, Нидерланд чипний хоригт нэгдлээ

Өнөөгийн байдлаар орчин үеийн дэвшилтэт хагас дамжуулагчийн үйлдвэрлэлд шаардлагатай боловсронгуй технологийн эх үүсвэр хязгаарлагдмал байдаг бөгөөд гол тоглогчид болох Япон, Нидерланд улсууд Хятад руу хийх экспортоо хязгаарлах болсноо зарлав. Ингэснээр Японы томоохон технологийн компаниудаас гадна Нидерландын хамгийн чухал компаниудын нэг болох ASML нэгдэж байгаа юм.

2 сарын өмнө
Хятад цахилгаан машины үйлдвэрлэлээрээ дэлхийд тэргүүлэв

Шинэ эрчим хүчний тээврийн хэрэгслийн борлуулалт 35 хувиар өсөж 9 саяд хүрнэ гэж 2023 онд таамаглаж байна. Шинэ эрчим хүчний машины борлуулалтыг нэмэгдүүлэх үүднээс хэрэглэгчдийг 2023 он хүртэл татвараас чөлөөлсөн юм.

2 сарын өмнө
Олон нийтийг төөрөгдөлд оруулах зэвсэг гэж юу вэ

Энэ зэвсгийг автократ дэглэмүүд гадаад улсуудын ардчиллыг сүйтгэх, дотоодын үзэл бодлыг дарах хэрэгсэл болгож байгаа бөгөөд энэ чиглэлд ОХУ, БНХАУ тэргүүлж байна. ОХУ-ын хувьд АНУ-ын 2016 оны сонгуульд нөлөөлж, Зүүн Европ, Украинд худал мэдээллийн ажиллагаа зохион байгуулсаар байгаа. Цаашид НАТО-гийн гишүүн орнуудад чиглэсэн нөлөөллийн шинэ ажиллагаагаа идэвхжүүлж байна. 2023 онд болох Польшийн парламентын сонгууль үүний эхний бай болох нь тодорхой. Бээжингийн хувьд төрөл бүрийн мэдрэгч, хөдөлгөөнт техник хэрэгсэл, нүүр таних технологиудыг ашиглан иргэдийнхээ хөдөлгөөн, үйл ажиллагаа, харилцаа холбоог хянаад явж байгаа. Цаашид өөрийн нийгмээ хянах, тагнах үйл ажиллагааг чангатгахад шинэ технологиудыг ашиглах төдийгүй нийгмийн сүлжээнд суртал ухуулга цацах, гадаад дах Хятадаар ярьдаг хүмүүст нөлөөлөх, айлгахад ашиглахаар байна.

2 сарын өмнө
Украинд АНУ-аас олгож буй патриот агаарын довтолгооноос хамгаалах систем

Патриот нь нисэх онгоц, далавчит пуужин, ойрын зайн баллистик пуужингийн эсрэг газар-агаар ангиллын залуурт пуужингийн систем бөгөөд 1980-аад оноос ашиглаж ирсэн. Тухайлбал, байг илрүүлж, мөрдөх радар; холбоо, харилцааны хэрэгсэл; удирдлага, хяналтын станц; пуужин харвах суурь гэсэн дөрвөн үндсэн багцаас бүрдэх харилцан уялдсан, аюулгүй, нэгдмэл, хөдөлгөөнт систем аж. 

3 сарын өмнө