Химийн салбарын Нобелийн шагналтнуудыг тодрууллаа

2022 оны 10 сарын 62022-10-06
Химийн салбарын Нобелийн шагналтнуудыг тодрууллаа

2022 оны химийн салбарын Нобелийн шагналтнаар Америкийн эрдэмтэн Каролин Р.Бертоззи, К.Бэрри Шарплесс, Данийн химич Мортен Мелдал нар тодорлоо. Тэдэнд “Клик-хими ба биоортогональ химийн шинжлэх ухааныг хөгжүүлснийх нь төлөө” энэхүү нэр хүндтэй шагналыг олгожээ. 

Клик-хими бол ангид тусдаа жижиг нэгдлүүдийг нэгтгэн хэрэгтэй химийн бодисыг гарган авдаг химийн урвалыг судалдаг салбар юм. Химийн салбарын Нобелийн шагналыг хоёр дахь удаагаа хүртсэн Барри Шарплесс химийн загварчлал зохиогч гэсэн ойлголтыг бүр 2000 онд бодож олсон байна. Хожим нь тэрбээр Данийн химич Мортен Мелдалтай хамт одоо эм гарган авахад өргөн ашигладаг зэсээр катализид оруулсан азид-алкины циклийн нэгдлийг нэвтрүүлжээ. 

Каролин Р.Бертоззи амьд организмын дотор эсийн байгалийн бодисын солилцоонд саад учруулахгүйгээр нэвчдэг клик-урвалыг бий болгосон нь биоортогональ химийн үндэс болжээ. Эдгээр урвалыг одоо дэлхий даяар эсийг судлах, биологийн процессыг хянахад өргөн хэрэглэдэг. Биоортогональ урвал нь мөн хорт хавдрын эсэд хорт хавдрын эсрэг эмийг чиглүүлэх чадварыг сайжруулсан байна.

Өнгөрсөн онд химийн салбарын Нобелийн шагналыг молекулуудын нийлэгжилтэд ашигладаг тэгш бус органик катализын аргыг нээсэн эрдэмтэн Бенжамин Лист, Дэвид Макмиллан нар хүртсэн билээ. 

Санал болгох

Samsung Galaxy Z Flip5 б, Galaxy Z Fold5  загвар дэлхийн зах зээлд гайхагдлаа

Samsung Galaxy Z Flip5, Galaxy Z Fold5  загвар нь  нугардаг уян хатан, бат бөх чанараа дэлхийн зах зээлд гайхууллаа.

2 сарын өмнө
Блокчейн технологийг санал хураалтад ашиглах нь

Дэлхий дээрх 200 гаруй улсаас 167 нь ямар нэг хэмжээгээр “ардчилалтай” (бүрэн, хосолсон г.м) байна гэсэн статистик байдаг. Сонгууль нь ардчилсан шийдвэр гаргах үр дүнтэй арга хэрэгсэл болохын хувьд нийгмийн чухал үйл явц болоод удаж байна. Гэвч уламжлалт санал хураалтын үйл явц нь шударга ёс, тэгш байдал, оролцогчдын хүсэл зоригийг илэрхийлдэг эсэх нь эргэлзээ дагуулсаар ирсэн. Тэгвэл технологийн хөгжлийг дагаад гарч ирсэн блокчэйнд суурилсан санал хураалтын систем нь төвлөрсөн бус шинж чанартай тул зөв зохион байгуулж чадвал иргэдийн сонгуулийн санал хураалтад итгэх итгэлийг нэмэгдүүлэх, зохион байгуулалтын зардлыг бууруулах, сонгогчдын ирцийг нэмэгдүүлэх, хөндлөнгийн хяналтыг сайжруулах зэргээр уламжлалт санал хураалтын системийн дутагдалтай талуудыг нөхөх бүрэн боломжтой юм. Энэхүү технологийг ашиглан санал хураалт явуулах боломж Засгийн газрууд, улс төрийн институциуд, засаг захиргааны нэгжүүдээс эхлээд хоршоо, нээлттэй хувьцаат компани гэх мэт ардчилсан зарчмаар санал хураалт явуулж шийдвэр гаргадаг бүх нэгжүүдэд нээлттэй.

5 сарын өмнө
Япон, Нидерланд чипний хоригт нэгдлээ

Өнөөгийн байдлаар орчин үеийн дэвшилтэт хагас дамжуулагчийн үйлдвэрлэлд шаардлагатай боловсронгуй технологийн эх үүсвэр хязгаарлагдмал байдаг бөгөөд гол тоглогчид болох Япон, Нидерланд улсууд Хятад руу хийх экспортоо хязгаарлах болсноо зарлав. Ингэснээр Японы томоохон технологийн компаниудаас гадна Нидерландын хамгийн чухал компаниудын нэг болох ASML нэгдэж байгаа юм.

8 сарын өмнө