Уг нь намууд УИХ-д нэр дэвшүүлэхтэй холбоотой байр сууриа эртнээс илэрхийлж байсан. МАН-ын генсек Д.Амарбаясгалан “...МАН эхэлж тойргууд дээр судалгаа зохион байгуулаад, тавдугаар сарын 20-ны дотор багтаан долоо хоногийн хугацаанд нэр дэвшигчийг тодруулах үйл ажиллагаа зохион байгуулна. МАН-ын хувьд нэр дэвшигчийг өөрийнх нь хүсэлтээр нэр дэвшүүлэх гэдэг асуудлыг авч хэлэлцэхгүй. Олон нийтийн зүгээс тухайн тойргийг хэнээр төлөөлүүлэхийг хүсэж байна. Тэр нэр дэвшигчийг дэвшүүлнэ гэдэг байдлаар асуудалд хандаж байгаа. Тэр зарчмын дагуу явна. МАН аливаа шатны сонгуульд гишүүдээ нэр дэвшүүлэхдээ эхний шалгуур нь тухайн тойргийн дэмжлэг авах, мэргэжлийн байх гэдэг шалгуур тавин ажиллаж байгаа” гэсэн.
Харин АН-ын генсек Э.Одбаяр “…Нэр дэвшилт ярих хуулийн хугацаа болоогүй байна. УИХ-ын сонгуулийн хууль, СЕХ-ны гаргасан хуанлид бид захирагдаж ажиллах ёстой. Тэгэхээр нэр дэвшигч гэхээсээ илүү горилогчдынхоо саналыг сонсоод, ажиллаад явж байна. Энэ удаагийн сонгууль шинэ системээр явагдана. Ялангуяа, хөдөө орон нутагт томсгосон тойргоор явна. Тэгэхээр багийн ажиллагаа маш чухал. Тавдугаар сарын сүүлээр хуульд заасан хугацаа нь болж, нэр дэвшигчид тодорно. Намын анхан, дунд шатандаа ажилласан байдал, хувийн рейтинг, багийн хамтын ажиллагааг голлож харгалзан үзнэ” гэж байв.
Эндээс МАН ч, АН ч нэр дэвшүүлэхдээ хэн рейтинг сайтай байна, түүнийг тухайн тойрогт илгээж эсвэл жагсаалтад бичихээ хэлж байжээ. Яг үүгээр болж, олон нийтийн саналаар нэр дэвшигчид нь тодорвол зөв л дөө. Ус, тосоороо ялгараад л гараад ирнэ.
Гэвч сүүлийн өдрүүдэд болж буй үйл явдал, эх сурвалжуудын мэдээллээс харахад амьдрал дээр арай өөр байгаа бололтой. Аль аль нам нь тойрогт хэн хэн өрсөлдөж, жагсаалтад ямар хүмүүсээ “зоох” дээрээ яриа хөөрөө ихтэй байгаа аж. Товчхондоо, энэ талаар баримталж буй зарчим дээрээ зөрчилдөж буй бололтой. АН-ынхан ил цагаан уриалга, мэдэгдэл гаргаад эхэлсэн. Өөрөөр хэлбэл, нэг хэсгээ тойрогт явуулж, нөгөөдүүл нь жагсаалтад бичигдчих гээд асуудал үүсээд байгаа юм байна. Гэхдээ олон арван жил оршин тогтнож, олон ч сонгуулийн ард гарсан улс төрийн намууд нэр дэвшигчдээ дан ганц намын үзэмж, нам доторх уур амьсгалаа харж шийдэлгүй, горилогчдод “гадна”-аас өгсөн үнэлгээг голчилж харах байлгүй дээ. Учир нь нэр дэвшүүлээд явуулсан хүмүүсийг нь УИХ-д сонгох эсэхээ иргэд, олон нийт л шийднэ.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ”
Б.Дамдин-Очир
