Эрдэнэт үйлдвэрийн захирал, АН-ын дарга байсан Д.Дорлигжавыг Ц.Элбэгдорж тэр жил Ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байхдаа Улсын ерөнхий прокуророор томилж байв. Нэгдмэл босоо тогтолцоотой прокурорын байгууллагад улстөрч томилсон энэ асуудал шүүх засаглалд нүүрлэсэн хямрал гэж хуульчид хэлдэг. Өнөөгийн Прокурорын байгууллагын тухай хуульд Улсын ерөнхий прокурорын эрх мэдэл их, энэ хуулийг шинэчлэхгүй бол шүүхийн шинэтгэл амилахгүй гэдгийг судлаачид хүлээн зөвшөөрдөг. Иймээс ч ХЗДХЯ-нд Прокурорын байгууллагын тухай хуулийг шинэчлэх чиглэлийг УИХ-аас өгч байсан. Гэтэл шинэчлэх хуулиа өргөн барихгүй энд тэндээс нь сэмлэх үйлдлийг хуулийн сайд нь өргөн барьчихсан харагдах юм даа.
Улсын ерөнхий прокуророор улстөрч томилдог явдлыг арилгахын тулд УИХ 2017 онд Улсын ерөнхий прокурор, түүний орлогчоор заавал прокурор хүнийг томилдог байх шалгуур тавьсан.
Гэтэл Ерөнхий прокуророор прокурорыг биш иргэнийг томилдог байх заалтыг Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд нь өөхөнд боосон чулуу болгож Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн төслийг дагалдуулан оруулжээ.
Өнөөдөр Хуульчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулиар ч прокурор, шүүгч, өмгөөлөгчөөр ажиллахад эрх зүйч байх хангалтгүй, заавал тасралтгүй ажиллаж байгаа хуульч байх шалгуур тавьдаг. Ерөнхий шүүгчийг хүртэл шүүгч нар дотроосоо нэр дэвшүүлдэг шүү дээ.
Хэрэв энэ хэвээр баталбал улстөрчдөд Улсын ерөнхий прокурор, түүний орлогчоор томилогдох үүд хаалга цэлийтэл нээгдэнэ. Хэрэв ингэж хуульчилбал, цагдаа, өмгөөлөгч, их, дээд сургуулийн эрх зүйн багш, хувийн компанийн хуулийн зөвлөхөд Ерөнхий прокурор болох хаалга нээгдэнэ. Нэг үгээр, прокурорын байгууллагыг самрах захиалгыг биелүүлэх гэж байна.
Энэ захиалга хэнээс гэдэг нь бараг ойлгомжтой. Улсын ерөнхий прокурор, түүний орлогчийг улсын хэмжээнд нэг л албан тушаалтан нэр дэвшүүлж УИХ-д танилцуулан зарлигаараа томилдог. Тэр хүн бол Монгол Улсын Ерөнхийлөгч.
Өнөөгийн эрх зүйн орчинд УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх саналыг нэг л албан тушаалтан УИХ-д танилцуулдаг. Тэр албан тушаалтан бол мөн л Улсын ерөнхий прокурор.
Өнөөдөр Хөгжлийн банкны асуудлаар цөөнгүй УИХ-ын гишүүн яллагдагчаар татагдаад байгааг дуулгая.
Хонгилтой тэмцэнэ гэж гарч ирсэн Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газар хонгилын түлхүүрийг У.Хүрэлсүхэд өгөх гэж байна гэж улстөржсөн ч болохоор.
Бодъё. Энгийн иргэнийг /магадгүй улстөрч, хувийн компанийн хуулийн зөвлөх, хэн нэг хуульч даргыг, эсвэл гишүүн асныг/ Улсын ерөнхий прокурор болгоод энэ улсад, гэмт хэрэгтэй тэмцэх бодлогод ямар дэвшил гарах билээ?
Саяхан л Б.Жаргалсайханыг Улсын ерөнхий прокуророор томилоход 33 жил прокурорын байгууллагын шат шатны албан тушаалд ажиллаж байсан мэргэшсэн боловсон хүчин томилогдлоо хэмээн алга ташаагүй билүү.
Г.Улсболд
