Дайн байлдаан, зөрчил мөргөлдөөн, терроризм, батлан хамгаалах салбарын төсөв зардал, халдварт өвчин, байгалийн гамшиг, гэмт хэргийн тоо хэмжээ зэрэг олон үзүүлэлтүүдээр гаргадаг Дэлхийн энх тайвны индексийн шинэ тайланг энэ долоо хоногт танилцууллаа.
2025 онд дэлхийн бүс нутгууд дайн дажинтай, худалдааны зөрчилдөөнтэй, хилийн хяналтыг чангатгасан, олон улс орны батлан хамгаалах салбарын төсөв зардал нэмэгдсэн, мөн Дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойшхи хамгийн олон дотоодын зөрчил мөргөлдөөнтэй жил болж өнгөрч байна.
Эдийн засаг ба энх тайвны институтээс гаргадаг Global Peace Index судалгааны тайланд улс орон бүрийг 23 үзүүлэлтийн дагуу жагсаадаг бөгөөд аливаа аюул эрсдэл хамгийн бага, хүн амьдрахад таатай, аюулгүй нийгэм бүхий улс орнууд уг жагсаалтыг тэргүүлдэг юм. Энэ жилийн жагсаалтыг тэргүүлж, эхний 10-т жагссан улс орнууд сүүлийн 20 орчим жил жагсаалтыг тэргүүлсээр байгаа улс орнууд ба үүгээрээ тогтвортой байдал болон энхийг эрхэмлэсэн бодлого явуулах нь ямар ач холбогдолтой болохыг батлан харуулаад байна.
Жагсаалтыг тэргүүлж, 2025 оны хамгийн аюулгүй улсаар тодорсон улс бол Исланд бөгөөд 2008 оноос хойш тэргүүлэгчийн байр сууриа тасралтгүй хадгалсаар байгаа юм. Скандинавын хойгт байрладаг тус жижиг арал улс нь аюулгүй байдал, зөрчил мөргөлдөөн болон зэвсэгжилт гэсэн үндсэн гурван үзүүлэлтийн оноогоороо дэлхийн бүх улс орныг тэргүүлжээ.
Исланд улсад жендерийн тэгш эрх бүрэн утгаараа хэрэгждэг, цагдаа нарт нь галт зэвсэг байдаггүй, иргэд нь шөнө харанхуй гудманд ганцаараа явахаас огтхон ч айдаггүй, хүн бүр рашаанд орж, ууланд алхах, зураг зурах, дуу хөгжим сонирхох зэрэг хоббитой, урлагийн өндөр мэдрэмжтэй, байгальтайгаа ойрхон амьдардаг ажээ.
Харин Монгол улсын хувьд өнгөрсөн жилээс 8 байр ахиж, жагсаалтын 37-р байранд жагссан байна. Дэлхийн 163 улсыг багтаасан 2025 оны дэлхийн энх тайвны индексийн жагсаалтын 162-р байрт Украин, 163-р байрт ОХУ тус тус жагсч, сүүл мушгижээ.
Ингээд 2025 оны Global Peace Index жагсаалтын эхний 10 байрыг танилцуулья:
1. Исланд
2. Ирланд
3. Шинэ Зеланд
4. Австри
5. Швейцарь
6. Сингапур
7. Португал
8. Дани
9. Словени
10. Финланд