Эрчим хүчний үнэ тариф 30-85 хувиар нэмэгдээд, 3 сарын хугацаа өнгөрч байна. Цахилгаан, дулааны эх үүсвэр хангалтгүй учраас өндөр хэрэглээтэй айл өрхүүдийн хэрэглээг хэмнүүлэх зорилгоор үнэ тарифыг шаталсан байдлаар нэмснээ Эрчим хүчний зохицуулах хороо мэдээлсэн. Тодруулбал: Цахилгаан бага хэрэглэдэг айлын төлбөр 30 хувиар, дундаж хэрэглээтэй айлын төлбөр 50 хувиар, харин өндөр буюу 300 киловаттаас их цахилгаан хэрэглэвэл 80 хувиар нэмээд байна. Цахилгааны төлбөрийг ингэж нэмснээр тус салбарт жилд 516 тэрбум төгрөгийн ашиг авчирчээ.
Нүүрсний үнэ, тээврийн өсөлтөөс үүдэж, цахилгаан станцуудын түлшний зардал нэмэгдэж, 117.9 тэрбумд хүрсэн. Алдагдалтай ажилласан жилүүдэд ажилтан, албан хаагчдын цалинг өр зээлээр зохицуулж ирснээ өөрчилж, өр төлбөр нэмэлгүйгээр цалингаа тавих боломж бүрдсэн гэнэ. Үүнд 205 тэрбум төгрөг зарцуулсан байна. Эрчим хүчний компаниудын түлш, засвар, шинэчлэл, зээлийн хүүгийн төлбөрт 73 тэрбум төгрөг зарцуулж, үлдсэн 120 тэрбум төгрөгийг Бөөрөлжүүт, Тосонцэнгэлийн станцууд болоод Багануурын батарей хуримтлуур, ОХУ-аас импортоор авч буй цахилгааны үнэд шингээсэн гэдэг тайлбар өглөө.
Урт хугацаандаа буюу 2027 онд эрчим хүчний үнийн өсөлт алдагдлыг нөхнө гэв. Үнэ өссөн 3 сарын хугацаа эрчим хүчний салбарт үүсээд байсан жижиг хэмжээний галыг унтраах эх үүсвэрийг бүрдүүлжээ. Эрчим хүчний үнийг нэмж, алдагдлаа арилгаж байгаа. Энэ зарчмаар цаашид дулааны тарифаа нэмж, алдагдалгүй ажиллах боломжоо бүрдүүлнэ гэсэн тайлбар байгаа юм.
Эрчим хүчний зохицуулах хороо ирэх 5-р сараас дулааны үнийг 100 хувиар нэмэх шийдвэр гаргаад байгаа. Дулааны үнийг өсгөснөөр дулаан үйлдвэрлэх процесс алдагдалгүй болно гэдэг тооцоо бий. ЗГ-аас дулааны үнийг өсгөх ЭХЗХ-ны шийдвэрийг хойшлуулбал алдагдал төдий хэмжээгээр нэмэгдэж, хуримтлагдсан өр улам өснө гэдэг тайлбар байна. Магадгүй Засгийн газар хэсэг хугацаанд үнэ тарифын өсөлтийг хойшлуулж болох ч дулаанаа алдагдалгүй үйлдвэрлэхийн тулд үнээ өсгөх нь цаг хугацааны асуудал болж таарлаа.
Монгол Улс эрчим хүч, дулааны хэрэглээгээ дийлдэггүй учраас хэрэглээгээ хэмнэх дадлыг бүх нийтэд хэвшүүлэх зорилго ЭХЗХ-нд бий. Цахилгааны хэрэглээгээ ухаалаг тоолуур ашиглах замаар тодорхой хувиар хэмнэх боломж байдаг. Харин дулааны хэрэглээгээ хэмнэх боломж иргэдэд байхгүй нь өнөөдөр асуудал дагуулсан сэдэв болоод байгаа юм.
Дулааны үнийг орон сууцны талбайн хэмжээгээр тооцдог. Уг нь иргэдэд дулаан хэмнэх дадал үүсгэе гэвэл дулааны хэрэглээг нь хэмжиж, үнэ тооцох зохицуулалт шаардлагатай. Гадаадын бүх улс оронд дулааны үнийг хэрэглээгээр нь тооцдог учраас дулааны мөнгөө хэмнэхийн тулд гэртээ зузаан хувцастай өвөлжиж, паараа хэрэглээндээ тааруулж тохируулдаг жишиг бий.
Харин Монголд хэрэглэгч дулаанаа хэмнэж, паараа хаасан ч төлөх төлбөр ижил гардаг. Үндсэндээ айлууд дулаанаа хэмнэсэн ч төлбөр нь багасдаггүй учраас дулаанаа хэмнэх сонирхол төрдөггүй. Тийм ч учраас өндөр зардлаар арай ядан үйлдвэрлэж байгаа дулаанаа орон сууцанд амьдардаг монголчууд үргүй зарцуулсаар байна. Дулаахан байрандаа халууцсандаа салхивчаа нээж, нимгэн дотуур хувцастайгаа өнждөг нийтлэг хандлага бий.
Нэгэнт дулаан үйлдвэрлэх хангалттай эх үүсвэр байхгүй нөхцөлд дулааны үнийг 100 хувиар өсгөхөөсөө өмнө дулаан хэмжих тоолуур тавьж, нийтээрээ хэрэглээгээ хянах, хэмнэх боломж бүрдүүлэх шаардлагатай. Үүнийг эрчим хүчний салбарынхан ч хүлээн зөвшөөрч байна.
Нэгэнт үнэ нэмэх нь тодорхой тохиолдолд Засгийн газар шийдвэрээ хойшлуулснаар үнийн өсөлтөөс үүсэх цохилтыг улам хатуу болгохоос биш, иргэдийн амьдралыг аврах зүйл биш болж таарч байгаа юм. Харин харьяа агентлаг ЭХЗХ-тойгоо харилцан уялдаатай ажиллаж, айлуудад дулааны тоолуур яаж хурдан тавих вэ гэдэгт анхаарах шаардлага үүсжээ.