Мансууруулах бодис хэрэглэгчдийн 91,2 хувийг 13-35 насны хүүхэд, залуус эзэлж байна. 2024 онд зөвхөн хар тамхины хэрэгт 11 хүүхэд холбогдон шалгагдаж байгаа талаар ЦЕГ-ын Хар тамхитай тэмцэх хэлтэс мэдээлсэн. Иймд мансууруулах бодис хүний биед хэрхэн нөлөөлдөг, ямар хор уршиг үзүүлдэг талаар “Master Brain” төвийн сэтгэл засалч эмч, донтох эмгэг судлаач Ж.Гантулгатай ярилцлаа.
Насанд хүрээгүй хүүхдүүд мансууруулах бодист донтож, гэмт хэргийн золиос болж байна. Танай байгууллагад энэ талаар хүмүүс хандаж байна уу? Залуус яагаад мансууруулах бодис хэрэглээд байна вэ?
Эрүүл мэндийн байгууллагад хандаж байгаа хүмүүсээс харахад, мансуурагчид жил ирэх тусам нэмэгдэж байна. Мансууруулах бодистой холбоотой асуудал нууц далд, цаад талдаа гэмт хэргийн асуудал яригддаг учраас сайн дураараа эрүүл мэндийн газарт хандаж байгаа хүний тоонд үндэслэн дүгнэх боломжгүй.
Ер нь ямар ч төрлийн мансууруулах бодис хүний биед зайлшгүй байх ёстой хэрэгцээ биш.
Үүнд залуучууд яагаад их татагдаж байна вэ гэхээр хүүхэд, залуус аливаа зүйлд амархан уруу татагддаг. Мөн сэтгэл санаанд ямар нэг байдлаар өөрчлөлт өгдөг гэдэг буруу зөрүү төсөөллөөс мансууруулах бодисыг хэрэглэж байгаа дүр зураг харагдаж байна. Хамгийн сонирхолтой нь хүүхдүүд гэлтгүй насанд хүрсэн хүмүүс мэргэжлийн хүний үгийг төдийлөн анхаардаггүй хэрнээ хэн нэгний дэл сул ярианд маш их итгэж үнэмшдэг.
Хамгийн ноцтой нь хүүхдүүд мансууруулах бодис хэрэглэх нь нэмэгджээ. Өнгөрсөн онд гэхэд зөвхөн хар тамхины хэрэгт 11 хүүхэд холбогдон шалгагдаж байна гэсэн мэдээллийг Хар тамхитай тэмцэх хэлтсээс авлаа.
Орчин үед мэдээлэл ил тод болсон. Хүмүүс эрх чөлөө гэдэг зүйлийг тунхаглаж байна. Тэгэхээр нийгмийн өөрчлөлтийг дагаж гарч ирж байгаа сөрөг зүйлсийн нэг нь мансууруулах бодис. Энэ талаарх мэдээллийг замбараагүй сурталчлах, мэдлэг мэдээллийг системтэй өгөхгүй байх тусам л нэмэгдэж байдаг. Хүн чинь их сонин. Энэ болохгүй, битгий гэсэн юмны араас л явдаг. Хүүхдүүд мансууруулах бодис хэрэглээд, хуруугаа тайруулсны дараа л хар тамхины жинхэнэ мөн чанарыг ойлгодог. Гэхдээ аль хэдийнэ хожимдсон байдаг. Хожимдсон ухаарал амьдрал дээр маш их байдаг.
Танд хандаж байгаа жишээ кейсүүд байвал ярьж өгөөч?
Би ТББ-раа дамжуулаад, хорих ангид мансууруулах бодистой холбоотой ял эдэлж байгаа хүмүүс дээр сард нэг удаа очиж уулзан, сургалт хийж байгаа. Тэр хүмүүсийн тавьж байгаа нэг хүсэлт нь “Бидэнд нэг боломж олгооч ээ. Сайн дурын болон албадан эмчилгээнд хамруулж өгөөч” гэж хүсдэг. Яагаад гэхээр нэг удаа хэрэглээд баригдсан хүн ч тэнд байдаг юм билээ. Тэр хүмүүс “1 өдрийн өмнө ч гэсэн эндээс гаръя” гэж хэлдэг. Түүнээс “Энд ёстой гоё байна аа” гэж хэлдэг нэг ч хүн байхгүй
Бодит жишээ, судалгаанд тулгуурлаж ажилладаг хүний хувьд та энэ асуудалд яаж анхаарах хэрэгтэй, ямар арга хэмжээ авбал дээр гэж бодож байна вэ?
Өсвөр насны хүүхдүүдтэй холбоотой асуудлыг нийтээр нь биш, яг тэр хүүхэд бүртэй тулж ажиллавал их үр дүнтэй байдаг. Жишээ нь: Хөдөө, аймгийн төвд ийм асуудал байхгүй. Энэ талаар хүмүүс ойлголтгүй байвал тэгээд орхичих хэрэгтэй. Мэдэхгүй байгаа хүмүүст “Ийм юм байдаг шүү. Та нар битгий сонирхоорой” гэж сэдэл өгөх шаардлагагүй. Тэгэхээр хаана, ямар шалтгааны улмаас хэн мансууруулах бодис хэрэглэж байна, түүнийг тухайн орчинд нь шийдвэрлэх хэрэгтэй. Түүнээс биш, олон нийтэд сенсаац байдлаар хүргэх нь оновчтой шийдэл биш.
Мансууруулах бодис дотроо олон төрөл байдаг гэж сонссон.
Ер нь олон төрөл бий. Хамгийн гол нь хүний тархинд нөлөөлж байгаа хэмжээ нь адилхан гэж судлаачид үздэг. Илрэх шинж тэмдэг болон хүчтэй, сул гэдгээрээ л ялгаатай. Тиймээс нэг л төрлийн хар тамхи байдаг гэдэг нь өрөөсгөл. Мансууруулах бодистой холбоотой асуудалд архи, тамхи, бөхчүүдийн хэрэглээд байгаа сэргээш, уусгагч бодис бүгд багтдаг. Эдгээрийн хүний биед үзүүлэх үйлчилгээ өөр өөр. Зарим нь хүний биеийг сульдаана. Зарим нь нойр сэргээнэ. Унтуулна. Өвчин намдаана. Байж ядсан нөхцөл байдлаас амьд гарахын тулд хүн бүхий л аргаа хэрэглэдэг. Мансууруулах бодис яг түүнтэй адилхан маш их сэтгэлийн шаналал, зовуурь хүнд өгдөг.
Хар тамхи, мансууруулах бодист нэгэнт донтсон хүнд эмчилгээ гэж байдаг уу?
Үүнийг эмчлэх боломж маш хязгаарлагдмал. Ном зохиолд хүртэл бичсэн байдаг даа. Мансууруулах бодист донтох эмгэгтэй болно гэдэг нь амьдын тамд унаж байгаатай адилхан гэж. Дандаа хүнээс айж, нуугдаж, зугтаж амьдардаг. Тиймээс эрүүл саруул, бүтэн нойртой хонодог, мансуурлаас ангид амьдралын хэв маяг л хүнд насан туршдаа сайн сайхан, утга учиртай амьдрах боломж олгодог.