“Orange Entertainment”-ийн шинэ уран бүтээл “Мөрч” киноны залуу жүжигчин Ц.Мөнхболдыг Time.mn онцолж байна. Тэрээр адуучин Нанзадын дүрээр үзэгчдийн анхаарлыг татаад байгаа юм. Түүний хувьд 10 жилийн дараа дэлгэцийн уран бүтээлд мэргэжлээрээ тогложээ.

-“Orange Entertainment”-ийн шинэ уран бүтээл “Мөрч”ОАУСК үзэгчдийн хүртээл болоод гарч байна. Хүмүүс нэлээн ам сайтай уран бүтээл болжээ гэж ярьцгааж байна. Таны хувьд энэ киноны саналыг яаж хүлээж авч тоглосон бэ

“Мөрч” киноны найруулагч П.Дэлгэрбаяр, Б.Төгөлдөр гэж хоёр хүн бий. П.Дэлгэрбаяр ах бид хоёрын хувьд нэгнийгээ мэднэ. Б.Төгөлдөр бид хоёр өмнө олон кино хамт хийж байсан. Бид нэг олон ангит кино, нэг уран сайхны кино хийж байсан. Би зураглаачаар нь ажилласан. Миний мэргэжил жүжигчин. Тэгээд Б.Төгөлдөр анх дээгий ахтай хамт олон ангит кино хийхээр зохиол дээр нь ажиллаж байгаа. Чамд дажгүй байж болохуйц дүр байгаа гээд хэлээд яваад л байсан юм. Тэгээд би орчих юм сан гэж бодож явж байгаад “Orange Entertainment” дээр ирж Ү.Баяржаргал продюсертой хэд хэдэн удаа уулзсан. Тухайн үед Нанзадын дүр дээр олон хүн пробдож байсан юм шиг байна лээ. Би пробонд ороод уулзаж явж байгаад Ү.Баяржаргал эгч залгаж чамайг сонгохоор боллоо гэж хэлсэн. Тэгээд л “Мөрч” ОАУСК-нд тоглосон доо.

-Кинонд тоглох саналыг хэрхэн хүлээж авсан.

Мэдээж маш их баярласан. Би 2013 онд анх кинонд тоглож байсан. Түүнээс хойш 2016 он хүртэл хувьсал продакшны хоёр гурван кинонд тоглож байгаад киноны эвлүүлэгч хийдэг болсон. Эвлүүлэгч хийж байгаад сүүлдээ зураглаач болоод ер нь бүгдийг нь л хийсэн дээ. Эвлүүлэгч зураглаач хийсэн ч гэсэн киноноос холдоогүй. Дандаа л кинондоо байсан.

–Яагаад жүжигчнээс зураглаач хийх болов. Олон жил тоглоогүй байж байгаад мэргэжлээрээ тоглох ямар байв.

Цалин мөнгөн дээр ч гэдэг юм уу хүн болгон жүжигчин болоод амжилттай явах боломж байхгүй. Тийм болохоор хөндийрсөн байх. Мэдээж кинондоо хайртай юм чинь киноноосоо холдохгүй байх, ямар нэгэн юм хийх юм сан гэсээр байгаад эвлүүлэгч зураглаач хийдэг болсон. Ингэж явсаар нэг мэдсэн чинь 10 гаруй жил өнгөрчихсөн байсан. Тэгээд ер нь жүжигчин мэргэжил чинь өөрөө цаг хугацааны шалгууртай байдаг юм болов уу гэж бодож байгаа байхгүй юу? Анх 18,19 настай байхдаа кинонд тоглоод тухайн үед ямар ч туршлага байхгүй ах эгч нартаа загнуулаад л явдаг байлаа. Би бараг 100 кг хүрсэн. Тэгээд нэг орой бодсон. Жүжигчин чинь миний мэргэжил биз дээ гэж, тэгээд л заа би мэргэжлээрээ ажиллах цаг нь болсон юм байна гэж бодоод бэлтгэл хийж 25кг жин хассан. Миний эргэн тойронд дандаа киноны танилууд болчихсон байсан. Ихэнх нь чи хийх ёстой. Жүжигчнээрээ ажил гээд дэмжсэн.

-Яагаад жүжигчин мэргэжлийг сонгосон бэ.

Би багаасаа л жүжигчин болно гэж боддог байсан. Эргэн тойрны хүмүүс ч гэсэн энэ л жүжигчин болно гэж ярьдаг байв. Тэгээд 12-р ангиа төгсөөд СУИС-д шалгалт өгсөн.Тэнцээгүй. Тэгээд ээж Кино урлагийн их сургуульд гээд өөр сургууль байдаг юм байна гээд тэгээд би орсон азаар. Тэгээд би Сугарын Болормаа гэдэг хүний шавь болсондоо маш их бахархдаг. Би энэ сургуулийг төгсчих л юм бол “од болно” гэж бодоод явдаг байлаа. Одоо эргээд санахад сургуулиа төгсөөд хэн ч надад кинонд тоглох санал тавиагүй хэн ч тоогоогүй.

-“Мөрч” ОАУСК Кино ямар утга агуулгатай, аль цаг үеийг харуулсан кино вэ?

Киноны үйл явдал бол 1910 онд болж буй үйл явдал. Тухайн үед ноёны хотод агь буюу өв залгамжлагч хүү нь нас барснаар кино эхэлдэг. Тэгээд тухайн айлын адуучин нь бүр алс хол нутгаас одоогоор бол Говь-Алтай ч юм уу бүр хол нутаг руу зорьж очоод одоогийн бидний ярьж байгаагаар мөрдөгч, манай кино нь дээр “мөрч” хүнийг гуйж авчраад хэргээ мөрдүүлж байгаа үйл явц 10 анги дотор гарах юм. Мэдээж кино дууссаны дараа тайллууд нь явагдана. Дэлгэрбаяр найруулагчийн хувьд детектив талаараа дагасан гэх юм уу дандаа л хийсэн кинонууд нь детектив байж таараад байдаг. Тийм найруулагч байгаа. Продюсерын баг сайн туршлагатай баг бий. Жүжигчдийн хувьд ч гэсэн адилхан. Тийм болохоо мэдээж сайн уран бүтээл үзүүлэхийн тулд ийм кино хийж байгаа.

-Таны жүжиглэлтийн арга барил их өвөрмөц санагдсан. Дүрээсээ шалтгаалсан уу амьдрал дээр байгаа юм шиг их энгийн байсан. Дүрийнхээ талаар яриач.

Миний дүр бол 4 хүүхэдтэй айлын аав. Ноёны адуучин. Одоогоор бол жолооч туслах нь гэсэн үг. Кино маань яг одоо гарч байгаа болохоор нарийн юм яриад хэрэггүй байх. Жүжиглэх техник систем гэдэг юм чинь маш олон төрөл байдаг. 13 техник бий. Монголд гэлтгүй дэлхий даяар өргөн хэрэглэгдэж байгаа ганц л систем бий. Би шинээр гарч ирж байгаа залуу жүжигчин. Гэхдээ практикийн хувьд арай өөр. Би бол мэргэжлийн ажиллахыг хүсдэг. Түүнээс биш од эсвэл олны танил гялс болох юм сан гэсэн зорилго байхгүй. Мөнгө ольё, энүүгээр амьдаръя гэж боддоггүй. Хүн болгонд зорилго байгаа. Би энэ мэргэжлийг сонгосон. Сонгосон мэргэжлээрээ яг яах юм, дараа нь үзэхэд, эсвэл өөр жүжигчин болох хүнд ч юм уу бүр эсвэл хүмүүс урлагийнхны хоорондын харилцаа гэж юм байна ард түмний “жүжигчин хүн ийм л байдаг юм байлгүй дээ” гэдэг ч юм уу тийм онцгүй юмнууд битгий байгаасай гэж боддог. Жүжигчин мэргэжлийг нэр хүндтэй байлгах талаас нь илүү мэргэжлийн ажиллахыг хүсэж байгаа. Тиймдээ ч мөнгөний кинонд тоглохгүй байхыг хичээдэг. Кино урлаг илүү цаашаа хөгжөөсэй гэж боддог.

-Цаашдын зорилго юу байна. Киноны саналууд орж ирж байна уу.

Одоогоор хоёр гурван киноны ажил байна. Хавраас намар хүртэл эд ажлын үе байдаг. Энэ үеэ зөв зохицуулалтаар ажиллан даа гээд байж байна. Одоо бол ажлууд их байна.

-Нанзадын дүрээс юуг мэдэрсэн бэ?

Мөрч киноны Нанзадын дүр дээрээс би маш их гоё урам зориг, эрч хүч цаашид мэргэжлээрээ ажиллах итгэлийг олж авсан. Би ч мэдэхгүй ээ. чадаж байгаа юм уу үгүй юм уу гээд бодно шүү дээ. Тэгэнгүүт хүмүүс баяр хүргэе мундаг байна. Зарим нь “чи үнэхээр алуурчин нь юм уу” гэх зэргээр асууж байгаа юм л даа. Тэгэхээр нээрээ л болоод байгаа юм болов уу жүжигчнээрээ явах нь зөв юм байна даа гэж бодож байгаа байхгүй юу?

Ер нь зохиолтойгоо маш сайн танилцсан, судалсан, тухайн үеийн нийгмийн үг хэллэгээр ярих гэж хичээсэн. Би зураг авах газар 14 хоногийн өмнө түрүүлж очсон. Киноны адуу гэж байгаа шүү дээ. Шууд л тэрнийхээ ажилд орчихсон. Зураг авалтын баг ирэхэд аль хэдийн хөдөөийг хүн болчихсон, гар сайрдчихсан байсан. Тэгэхээр сур барихад хүртэл гар дагтаршаад, Морьтойгоо харьцаад дасчихсан байдаг. Тэгэхгүй хотоос шууд очоод нүүрээ будуулаад зураг авалтад орохоор эмзэгшээд байдаг.

-Таныхаар сайн уран бүтээл гэж ямар уран бүтээлийг хэлэх вэ

Сайн уран бүтээл гэж мэдээж хөрөнгө мөнгө их зарцуулагдсан байх ёстой. Түүнээс санаа тийм чухал биш. Энэ зөвхөн миний хувьд шүү. Санаа хүн болгонд төрж л байдаг. Одоо хийгдээгүй санаа ч гэж бараг байхгүй. Тийм болохоор хэн түрүүлж түүнийг төсөл болгож ажил болгох нь өөрөө нэг тийм бүтээл гэж би бодож байгаа байхгүй юу. Тэгээд дор хаяж тэд орчим төгрөгөөр хийгдэх ёстой гэдэг юм уу тэгж байж техник хэрэгслээс эхлээд баг бүрэлдэхүүн чанартай болж эхэлнэ. Хамгийн гол нь pre-production маш сайн хийх ёстой болов уу гэж хараад байгаа. Зохиол дуусаад л долоо хоног хоорондоо уулзаж ярьж байгаад л зурагдаа гарч байгаа л даа ний нуугүй хэлэхэд. Уг нь pre-production гэдэг чинь зураг авалтын хэмжээтэй адилхан урт хугацаа байх ёстой байхгүй юу. Нэг бүрчлэн тэмдэглэсэн төлөвлөө гэсэн үг. Түүний дараа бол зурагд гарахад яг төлөвлөгөөний дагуу хийгдээ л явна. Зургийн газар очоод энийг яаж авах вэ гэж ярина гэсэн үг биш. Наана нь л төлөвлөөд бодчихсон байх ёстой.

-Өөрийнхөө тоглосон кинонуудыг үздэг үү?

Надад тоглосон тийм олон кино байхгүй ээ. 4-5 л кино байгаа байх, анх өөрийн тоглосон киногоо үзэж чаддаггүй байсан. Одоо би яавал зүгээр вэ энэ нь зөв байна уу буруу байна уу гэж өөр дээрээ анализ хийж хардаг болсон.